“Foklorumuzda kəlayağı millilik ənənəsi kimi” mövzusunda elmi seminar
BDU-nun Filologiya fakültəsinin Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi kafedrası nəzdində “Dədə Qorqud” elmi tədqiqat laboratoriyasında “Foklorumuzda kəlayağı millilik ənənəsi kimi” mövzusunda elmi seminarı keçirilib. Mövzu ilə bağlı məruzə edən laboratoriya müdiri Almara Nəbiyeva bildirib ki, özündə tarixi detalları əks etdirən, incəlik və zəriflik nümunəsi olan baş örtüyü kəlağayı müasir dövrdə də öz aktuallığını qoruyub saxlayır. Tarixçi alim Gülzadə Abdulovanın tədqiqatlarına əsasən, kəlağayı sözü vaxtı ilə “kəllə yağı” kimi işlənmişdir. Azərbaycan qadınlarına məxsus, ipək sapdan toxunmuş dördkünc formalı baş örtüyü gözəllik, ismət, ləyaqət, ehtiram, sədaqət rəmzi olmaqla yanaşı, özündə Odlar Yurdunun qədim tarixini, mədəniyyətini, adət-ənənələrini yaşadır.
Məruzədə qeyd olunub ki, “XVI-XIX əsrlərin şifahi xalq ədəbiyyatı nümunələrində – dastan, qoşma, gəraylı və bayatılarımızda, xüsusilə də aşıq poeziyasında kəlağayı, çalma və çarqat haqqında çox maraqlı poetik fikirlər öz əksini tapmışdır. Bir sıra aşıq qoşmalarında telləri qızıl düymələrlə, sinələri əlvan muncuqlarla, qulaqları aypara, minarə sırğalar, belləri zərbaf kəmərlə, bədənləri çəpkənli, əlvan naxışlı köynəklə, güllü-butalı kəlağayılarla (çarqatla) bəzənmiş, sürməli qaş-gözlü el qızları, el gəlinləri tərənnüm olunmuşdur”.
Tarix üzrə fəlsəfə doktoru Gülzadə Abdulova qeyd edib ki, “kəlağayıya bəzi bölgələrdə çarqat (Ordubad), yaylıq (Qarabağ) deyilir. XVIII əsrdə aşıq yaradıcılığı və klassik poeziya nümunələrində kəlağayının adının tez-tez çəkilməsi artıq həmin dövrdə onun geniş yayıldığını təsdiqləyən, əlimizdə olan ən etibarlı faktlardır: “Kəlağayı gülgəz, libası əlvan, “Kəlağayının qabağına al bağlar”, “Bu diyarda kəlağay yox, katan yox” və s. Aşıq Ələsgərin yaradıcılığında “herat kəlağay” ifadəsinin işlədilməsi də maraqlı faktlardandır. Herat kəlağayıların üzəri iri həcmli buta naxışları ilə bəzədilirdi. Kəlağayı Azərbaycanın Şirvan (Şamaxı, Basqal, Mücü), Şəki, Gəncə, Qarabağ, Ordubad, Xanabad, Cənubi Azərbaycanın Üskü şəhərində istehsal edilərək ətraf ərazilərə ixrac olunmuşdur. Hal-hazırda kəlağayı Basqal, Şəki, Cənubi Azərbaycanın Üskü şəhərində, eyni zamanda Türkmənistanda azərbaycanlı iş adamları tərəfindən istehsal olunur”.
Sonra hər iki məruzə ətrafında çıxışlar edilib, məruzəçilərə suallar ünvanlanıb.
